تحلیل زمان روایی لیلی ومجنون براساس نظریۀ ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

2 استاد دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مبحث روایت زمان یکی از مباحث اساسی در دانش روایت‌شناسی است. بزرگترین نظریه‌پرداز این مقوله ژرار ژنت، نظریه‌پرداز ساختارگرای فرانسوی است. از نظر او زمان در پیشبرد روایت نقش مهمّی ایفا می‌کند. ژنت در نظریة خود به بررسی و تحلیل زمان در روایت، حول سه محورِ نظم، تداوم و بسامد پرداخته است. هر یک از مؤلّفه‌هایی که در این سه محور تعریف می‌شود، یکی از سه حالت شتاب را در روایت به وجود می‌آورد که عبارتند از: شتاب ثابت، شتاب مثبت و یا شتاب منفی.
داستان لیلی و مجنون به روایت حکیم نظامی گنجوی در قرن ششم به نظم کشیده شده است. بررسی این داستان بر اساس نظریة روایت و زمان ژنت، نشان می‌دهد که از سه حالت فوق سهم شتاب منفی در روایت آن بیشتر است و نظامی در روایت این داستان بیشتر به اطناب و کاستن از شتاب روایت گرایش داشته است تا ایجاز و شتاب مثبت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of narative time in Nezamis` Leili and Majnoon based on Janets` theory

نویسندگان [English]

  • fatemeh ghorbani 1
  • Mohammad gholamrezaei 2
1 ph.D in Language and Litrature Islamic Azad University, Zanjan Beranch
2 professor in Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Abstract
Time narration is one of the basic issues in narratology. The main theorist of this issue, the French structuralist ,is Gerard Janet. For him, time plays an important role in narration progress. Janet has studied and analyzed time in narration, around three axes of order, duration and frequency. Each of the three factors defined in these axes, creates one of the three speed states in narration: constant speed, positive and negative speed.
“Leili and Majnoon” story by Hakim Nizami Ganjavi has been versed in the sixth century. The study of this story based on Janet’s narration and time theory indicates that negative speed has the most important role among the mentioned states and Nizami has tended to redundancy and reducing the narration speed more than brevity and positive speed in narrating this story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Leili and Majnoon"
  • " Time narration"
  • "Negative speed"
  • "Positive speed"
  • "Constant speed"

مراجع

الف) کتابها:
1- آسابرگر، آرتور(1380)، روایت در فرهنگ عامیانه؛ رسانه و زندگی روزمره، ترجمة محمّدرضا لیراوی، تهران، انتشارات سروش.
2- احمدی، بابک(1386)، ساختار و تأویل متن، چاپ نهم، تهران، نشر مرکز.
3- اخوّت، احمد(1371)، دستور زبان داستان، اصفهان، نشر فردا.
4- اسلین، مارتین(1382)، دنیای درام، ترجمة محمّد شهبا، چاپ دوم، تهران، انتشارات هرمس.
5- ایگلتون، تری(1368)، پیش‌درآمدی بر نظریة ادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.
6- بهار، مهرداد(1375)، پژوهشی در اساطیر ایران، چاپ هفتم، تهران، نشر آگاه.
7- تودروف، تزوتان(1379)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمة محمّد نبوی، تهران، نشر آگاه.
8- تولان، مایکل‌جی(1383)، درآمدی نقادانه- زبان‌شناختی بر روایت، ترجمة ابوالفضل حرّی، تهران، انتشارات بنیاد سینمایی فارابی.
9- روتون، ک.ک(1378)، اسطوره، ترجمة ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران، نشر مرکز.
10- ریکور، پل(1384)، زندگی در دنیای متن، ترجمة بابک احمدی، چاپ چهارم، تهران، نشر مرکز.
11-    ریمون‌کنان، شلیموت(1387)، بوطیقای روایت، ترجمة ابوالفضل حرّی، تهران، انتشارات نیلوفر.
12.- فلکی، محمود(1382)، روایت داستان(تئوری‌های پایه‌ای داستان‌نویسی)، تهران، انتشارات بازتاب نگار.
13- مارتین، والاس(1382)، نظریه‌های روایت، ترجمة محمود شهبا، تهران، انتشارات هرمس.
14-    نظامی، الیاس‌بن‌یوسف(1388)، کلّیات نظامی گنجوی، تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران، نشر نگاه.
15-    وبستر، راجر(1380)، درآمدی بر پژوهش نظریة ادبی، ترجمة مجتبی ویسی، تهران، انتشارات سپیدة سحر.
16-    هایدگر، مارتین(1386)، وجود و زمان، ترجمة محمود نوالی، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز.
 
ب) مقالات:
1- غلامحسین‌زاده، غلامحسین(1386)، «بررسی عنصر زمان در روایت با تأکید بر حکایت اعرابی و درویش در مثنوی»، فصلنامة پژوهش‌های ادبی، شمارة 16، صص 217-199.
2- قاسمی‌پور، قدرت(1387)، «زمان و روایت»، فصلنامة نقد ادبی، سال اوّل، شمارة دوم، مرکز تحقیقات زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تربیت مدرّس، صص144-124.
3- نیک‌منش، مهدی و سونا سلیمیان(1389)، «بررسی زمان روایت در نمایشنامة زنان مهتابی، مرد آفتابی»، فصلنامة علمی- پژوهشی پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، شمارة19، صص235-213.
ج) منابع لاتین:
1- Chatman, Seymour(1978), Story and discourse: narrative structure in fiction and film, Ithaca and London, cornell up.
2- Geneette, Gerard(1980), Narrative Discourse, Trans. Jane E.Lewin, oxford, Blackwell.
3- john, Manfred(2003), “On Narratology’.(www.uni-koeln De/ameo2/ppp.htm (2016).
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار