ساختار زبان احترام آمیز در تاریخ بیهقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس تهران

10.29252/kavosh.2019.1689

چکیده

زبان پدیده‌ای اجتماعی و مهمترین ابزار ارتباطی است. جامعة انسانی بر اساس پاره‌ای امتیازات خاصّ آدمیان، خواه ناخواه – هرچند نانوشته- به طبقات متنوّعی تقسیم می‌شود و هر طبقه ملازم شأن اجتماعی خود، در مواجهة زبانی با  واژه‌هایی مخاطب قرار می‌گیرد و این امر به صورت ساختارهای ویژه و متمایزی نمایان می‌شود.
این پژوهش به بررسی ساختار زبان احترام‌آمیز در تاریخ بیهقی اشاره دارد. پس از بررسی متن تاریخ بیهقی زبان احترام‌آمیز او به چهار زیرمجموعۀ ساختاری طبقه‌بندی شده‌است: 1. همراه کردن اوصافی به واژگان و مفاهیم مرتبط با فرد مورد احترام؛ 2.  نسبت ندادن مستقیم فعل به فرد مورد احترام؛ 3.  افزودن صفاتی مثبت به نام فرد مورد احترام؛ 4. افزودن دعاهایی در آغاز و میانۀ سخن با فرد مورد احترام یا دربارۀ او. در نهایت، با عنایت به چگونگی و بسامد داده‌های به دست آمده در این چهار زیرمجموعه، نتیجۀ پژوهش تبیین سبک تاریخ بیهقی در زمینۀ ساختار زبان احترام‌آمیز بوده است. سبکی که خبر از عزّت نفس مؤلّف به عنوان یک مورّخ درباری می‌دهد و تبیین آن راه را برای مقایسه‌های بینامتنی و دستیابی به نتایج گسترده‌تر فرهنگی باز می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The structure of the respectful language on Tarikh -e- Beihaghi

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hassan Jamshidi 1
  • Naser Nikoobakht 2
1 Phd student of Persian language and literature department of Tarbiat modares university
2 Professor of Persian Literature, Tarbiat Modarres University, Tehran
چکیده [English]

The human societies have to follow the requirements and the elimination of the concepts of class and dignity and their associated class phenomenon respect. The main manifestation of this phenomenon is language. In language, it would be special and distinct structure appears.
In this study, the structure of the respectful language on Tarikh-e- Beihaghi, in the range of Persian language studied. In this regard the determination of several non-structural measures such as addressing and the absence, in their own language and the language of the characters and the Beihaghi dual-respect, respectful language structure is classified into four subgroups. The first subset of attributes that are associated with individual words and concepts are respected added. The second subset based on lack of direct action organized in one respect. The third set includes the following positive attributes that are added to respect the person's name. And the fourth set of prayers that come at the beginning and middle of a conversation with someone you respect or talk about.
Finally, with regard to the data obtained in the four subsidiaries, style Beihaghi date in respect of the structure of language is explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Respectful language
  • Tarikh -e- Beihaghi
  • Beihaghi style
  • Social class

مراجع

- آل‌احمد، جلال(1386)، دید و بازدید، تهران، انتشارات دانشگاهیان.
2- امین‌پور، قیصر(1386)، دستور زبان عشق، تهران، انتشارات مروارید.
3- بهار، محمّدتقی(1386)، سبک‌شناسی، دورة سه جلدی، چاپ نهم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
4- بیهقی، محمّدبن حسین(1384)، تاریخ بیهقی، تصحیح علی‌اکبر فیّاض، تهران، نشر علم.
5- چوبک، صادق(1384)، تنگسیر، تهران، انتشارات نگاه.
6- حافظ، شمس‌الدّین‌محمّد(1386)، دیوان، به اهتمام محمّد قزوینی و قاسم غنی، تهران، نشر گل‌آذین.
7- خالقی مطلق، جلال(1388)، گل‌رنج‌های کهن، به کوشش علی دهباشی، تهران، نشر ثالث.
8- خطیبی، حسین(1375)، فنّ نثر در ادب پارسی، چاپ دوم، تهران، انتشارات زوّار.
9- داستایفسکی، فئودور(1386)، جنایت و مکافات، ترجمة مهری آهی، چاپ ششم، تهران، انتشارات خوارزمی.
10- سعدی، ‌مصلح بن عبد‌الله(1384)، بوستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران، انتشارات خوارزمی.
11- -------------------(1384)، گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران، انتشارات خوارزمی.
12- شریفیان، روح‌انگیز(1387)، چه کسی باور می‌کند رستم، تهران، نشر مروارید.
13- عالم‌آرای صفوی(1363)، به کوشش یدالله شکری، تهران، انتشارات اطّلاعات.
14- فرّخی، علی بن جولوغ(1385)، دیوان، به کوشش محمّد دبیرسیاقی، چاپ هفتم، تهران، انتشارات زوّار.
15- فرشیدورد، خسرو(1384)، دستور مفصّل امروز، چاپ دوم، تهران، نشر سخن.
16- کوزر، لوئیس(1373)، زندگی و اندیشة بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
17- گلشیری، هوشنگ(1382)، نیمة تاریک ماه، تهران، نشر نیلوفر.
18- گیدنز، آنتونی(1379)، جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، چاپ ششم، تهران، نشر نی.
19- مزلو، آبراهام(1369)، انگیزش و شخصیّت، ترجمة احمد رضوانی، چاپ دوم، تهران، مؤسّسة چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
20- منشی، ابوالمعالی نصرالله(1376)، کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی طهرانی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
21- منوچهری، احمد بن قوص(1385)، دیوان، به اهتمام سیّد محمّد دبیرسیاقی، چاپ ششم، تهران، انتشارات زوّار.
22- مولوی، جلال الدّین محمّد(1373)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد.ا.نیکلسون، به اهتمام نصرالله پورجوادی، دورة چهار جلدی، چاپ دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
23- میرصادقی،جمال(1383)، کلاغ‌ها و آدم‌ها، تهران، نشر مجال.
24- نظامی عروضی، احمد بن عمر(1374)، چهارمقاله، تصحیح محمّد قزوینی، شرح لغات محمّد معین، چاپ دوم، تهران، انتشارات جامی.
25- نوایی، عبدالحسین(1375)، متون تاریخی به زبان فارسی، تهران، انتشارات سمت. 
26- وحیدیان کامیار، تقی با همکاری غلامرضا عمرانی(1387)، دستور زبان فارسی1، تهران، انتشارات سمت.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار