خردورزی و دین داری اساس هویت ایرانی در شاهنامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد

2 استادیار دانشگاه شهرکرد

10.29252/kavosh.2008.2407

چکیده

شاهنامه فردوسی مهم ترین و برجسته ترین اثر ادبی بازمانده از دوره ای است که می­ توان آن را عصر باززایی فرهنگی ایرانیان دانست. دوره سامانیان، دوره ای است که در آن به احیا و تداوم فرهنگ و هویّت ایرانی، بیشتر از گذشته، اندیشیده می شود و تلاش ­هایی در این زمینه صورت می­ گیرد. شاهنامه فردوسی یکی از با ارزش ترین و ماندگارترین آثار این دوره است که در قلمرو فرهنگ و ادب ایران می ­درخشد. این شاهکار ادبی در کنار ارزش ادبی، تاریخی، اسطوره ای، حماسی، داستانی و سایر جنبه ها، از نظر اندیشه، بینش و معناشناسی نیز بی نظیر است. اندیشه و بینش حاکم بر شاهنامه که به طور عمده بر محور خرد استوار است، شهرتی جهانی دارد و گذر زمان نه تنها آن را فرسوده و کهنه نمی کند، بلکه والایی و برتری آن را آشکار تر می سازد. بخش عمده ای از این برتری به دلیل فراگیری و تعادل نگرش حاکم بر شاهنامه و دوری از افراط و تفریط و تعصب و تحجر است که نشان دهنده اوج ژرف بینی و ژرف اندیشی آفریننده آن است. فردوسی با نگاه ریز بین و دقیق خود در پس لایه های رو بنایی و رو ساختی باورها و فرهنگ های متفاوت ایرانیان در دوره های مختلف، به دنبال بنیاد هایی می گردد که سراسر فرهنگ این قوم فرزانه را از اسطوره تا تاریخ به هم پیوند دهد و هویت آنان را باز نماید. آنچه او می یابد خرد و دین است. او خردورزی و دین داری را اساس و بنیاد هویت و فرهنگ ایرانی می داند و با باز نمودن آن در شاهنامه، و پیوند فرهنگ قبل و بعد از اسلام ایرانیان به آنان درس دین داری و خردورزی می آموزد. در این مقاله به بررسی این موضوع در شاهنامه پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rationalism and Piety in Shahnameh as the Corner Stone of the Iranians’ Identity

نویسندگان [English]

  • Ashraf Khosravi 1
  • Seyyed Kazem Mousavi 2
1 Master student of Persian literature, Shahrekord University
2 Assistant Professor of Shahrekord University
چکیده [English]

Ferdowsi’s Shahnameh is an outstanding literary work dating back to an epoch which is known as the Iranian Renaissance. Samanid kings paid a lot of attention to the revival of Iranians’ identity. Shahnameh is one of the most invaluable works, related to the realm of culture and literature, which has glitters during history. This literal masterpiece is concerned not only with literature, language, history, mythology, epics, and fiction but also with thought, insight, and semantics.
The thought governing Shahnameh does not belong to Iran solely but to the entire world so that, after so many centuries, it is not out dated yet. This excellence originates from its all-embracing and balanced attitude prevalent in the book and avoidance of go-to- extremes, prejudice and petrifaction which are indicative of an utmost profundity of thinking of its creator. Ferdowsi scrutinizes through strata of Iranian belief during new and ancient periods of time, seeking for fundamentals which bind the culture and myth to the history with which to reveal their identity. What he finds is wisdom and religion. He believes that rationalism and piety are the basis of Iranian identity. Shahnameh tries to relate the pre-Islamic era to the post-Islamic time and teach the Iranian piety and rationalism. This article is on attempt to shed light on this topic.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • Iranian
  • Shahname
  • Wisdom Religion