بررسی نقش های معنایی جملات پرسشی و امری در قصاید خاقانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

10.29252/kavosh.2010.2498

چکیده

قصاید خاقانی حاوی مضامین متعددی چون مدح، منقبت و موعظه و پند است که در برخی جنبه ها ممکن است با هم متضاد به نظر برسند؛ اما مسلم است گوینده واحد، آن هم گوینده ای دقیق و ماهر چون خاقانی، دارای اندیشه واحد و منسجم است و میان زبان و اندیشه او پیوند تام وجود دارد، برای دست یابی به کیفیت این پیوند، با توجه به اهمیتی که جمله در دانش معانی دارد، جملات انشایی قصاید خاقانی مورد بررسی قرار گرفته است. انتخاب جمله انشایی از آن جهت است که در آن احتمال صدق و کذب وجود ندارد، چون جمله انشایی از مساله یا حادثه ای بیرونی خبر نمی دهد، بلکه بیانگر اندیشه و قصد و غرض گوینده است. جمله های انشایی شامل پرسش، امر و نهی بر اساس دو مقوله دستوری و معنایی استخراج شده است. مواردی که جمله های انشایی در معنی اصلی خود به کار رفته بسیار کم و معدود است، در عوض مواردی که این جملات در معنی ثانوی خود به کار رفته است، چند برابر است؛ بدین سبب بر اساس نقش های معنایی که گوینده از این جملات در بافت ابیات لحاظ کرده، است آنها ذیل مقولات معنایی طبقه بندی شده اند و بر اساس جدول های آماری مقولات معنایی، بسامد این مقولات توجیه و تحلیل شده اند تا شیوه و قصد خاقانی از سرودن مضامین متعدد روشن شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Semantic Functions of the Exclamatory Sentences in Khaghani's Quasidas

نویسندگان [English]

  • Chunour kardani 1
  • Teimour Malmir 2
1 Master's student, University of Kurdistan
2 Professor of Persian Language and Literature, University of Tehran
چکیده [English]

Khaghani's Quasidas follow different purposes, ranging from eulogy to reproof and exhortation. Apparently, this implies inconsistency and paradox; but the controlling voice of Khaghani, with his characteristic subtlety and precision of mind, endows his work with an organic unity in which language and content are inseparably joined. To discuss the nature of this unity we have examined the exclamatory sentences applied in his Quasidas. Exclamatory sentences are considered very important in semantics. Our particular interest in exclamatory sentence is due to the fact that they have no truth value. Referring to no external fact, and expressing only its speakers thought and emotion an exclamatory sentence provides no ground for any discussion of its truth or falsity. We have classified the exclamatory sentences of interrogation and imperative into two categories of the grammatical and the semantic. Only occasionally has Khaghani used exclamatory sentences in their original meaning. Most of these sentences express a secondary meaning. In this paper Khaghani's exclamatory sentence are classified into different categories of semantic functions assigned to them by their speaker. A statistical analysis of the frequency of different semantic functions assigned to Khaghani's exclamatory sentences provides an explanation of the author's style and his purpose in composing Quasidas on different matters.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khaghani
  • Quasidas
  • Exclamatory Sentence
  • Semantic Functions