ساختار روایت در داستان ضحاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه شهرکرد

10.29252/kavosh.2012.2558

چکیده

داستان ضحاک، یکی از داستانهای اساطیری شاهنامه فردوسی، است که به لحاظ ساختار ویژه ای که دارد، از منظر دیدگاههای جدید نقد ادبی شایسته بررسی است. بنابراین، داستان مذکور براساس دیدگاههای گریماس، نظریه پرداز ساختارگرا نقد و تحلیل شده است . بر طبق الگوی گریماس: شناسنده(ضد قهرمان): ضحاک است؛ موضوع شناسایی: پادشاهی؛ فرستنده: اهریمن؛ گیرنده: ضحاک؛ نیروهای یاریگر: اهریمن و...؛ نیروهای مخالف: فریدون، کاوه و... به شمار می روند زنجیره های روایی در این داستان عبارتنداز: زنجیره پیمانی که بیانگرپیمانی بین فرستنده و گیرنده است؛ اجرایی که شامل آزمونها و ماموریتهای شناسنده است و انفصالی: که حاکی از سیر داستان از وضعیت نامتعادل و منفی به وضعیت مثبت است. بنابراین کارکردهای ویژه روایت دراین داستان شامل پیمان، آزمون و داوری است. در روایت این داستان، ساختار «قرار داد (یا ممنوعیت، نقض، مجازات»، به کارگرفته شده است؛ یعنی شناسنده (ضحاک) قراردادها و ممنوعیت ها را نقض می کند و سرانجام مجازات می شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Structure of Narration in the Story of Zahak

نویسنده [English]

  • Masoud Forouzandeh
Associate Professor of Shahrekord University
چکیده [English]

This article considers structure and elements of narration in the story of Zahak, one of the mythical stories in the Firdausi's Shahname. Because of its special structure, the story of Zahak must be taken into consideration in the new literary critical points of view. Structural criticizer, Greimas, has analyzed this story. According to Greimas model, subject (Anti Hero) is Zahak, object is kingship, sender is devil and receiver is Zahak. Continuums of narrative are: contractual circle which is about a contract between sender and receiver. Performance circle which consist of experiments and missions of subject; and disjunctive circle which is about the itinerary from unbalanced and negative condition to positive one. So, the special functions of narration in the story are contract, experiment and judgment. In the narration of story, the model is: contract-violation-punishment. In the other words, subject (Zahak) violated the rules (prohibitions) and finally was punished.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The story of Zahak
  • Narration Structure
  • Narrative elements and Greimas