تحلیل اشعار سهراب سپهری بر اساس دیدگاه پدیدارشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

2 استادیار دانشگاه سمنان

10.29252/kavosh.2012.2560

چکیده

پدیدارشناسی (Phenomenology)، یکی از نظریّه های برجسته در نقد ادبی معاصر است، به طوری که پیروان نقد ادبی خواننده محوری (reader-response theory)، اساس تئوری های خود را بر پایه آن نهاده اند. اساس نظریه ادموند هوسرل (Edmond Husserl)، پدیدارشناس برجسته، بر این اصل استوار است که پدیده های موجود در جهان، تنها در فهم و درک ادراک کننده آنها دارای مفهوم اند و ذهن انسان منشاء همه معانی است. کلید درک این دلالت، نشانه ها و کلید واژگان زمینه ای این نشانه ها، نگاه شهودی است. اساس نظام پدیدارشناختی هوسرل، رویکردی ناب و تازه به پدیده ها برای رسیدن به «اصل چیزها»ست که در این حالت، نوع رابطه حسی- ادراکی با پدیده ها، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این دریافت حسّی-ادراکی، زمینه ساز تحول نشانه شناسی کلاسیک (semiology) به نشانه- معناشناسی سیال و هستی مدار (sémiotique) است. این رویکرد، روشی کارآمد برای تجزیه و تحلیل است. تحلیل پدیدارشناسانه آثار ادب فارسی، می تواند افق های نوی بر روی تحلیل شعر فارسی بگشاید و زمینه ساز خوانشی تازه از آنها شود.
سپهری، به عنوان شاعری تاثیر گذار و صاحب سبک، برای تبیین حالات شهودی خود، به نگاهی نو و نامتعارف دست یافته؛ به طوری که عنوان شاعر «نگاه تازه و شهودی»، شایسته اوست. نگاه سپهری به جهان هستی، نگاهی پدیداری و مکاشفه ای است. او در گفتمانی تاویلی و هستی مدار، نگاه خود را از موجودیت عینی و ذهنی پدیده ها به ساختار تاویلی و نشانه شناختی آنها انتقال می دهد و در فرایندی حسی- ادراکی، آن را به پدیداری معنا دار تبدیل می کند. کشف چنین ساختاری، در پرتو نقد پدیدار شناختی امکان پذیر است. این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی و در ارتباطی تعاملی با نشانه- معنا شناسی، نمونه هایی از اشعار سهراب سپهری را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده و گفتمان جدیدی را در شعر سپهری، معرفی و ارائه کرده و در پرتو نگاهی نو و سیّال، به برداشت تازه ای از اشعار زایشی او دست یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Sepehri's Poems Based on Phenomenology Theory

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Kanani 1
  • Abdollah Hasanzadeh Mir Ali 2
1 PhD student in Persian language and literature, Semnan University
2 Assistant Professor of Semnan University
چکیده [English]

Phenomenology is one of the outstanding theories in contemporary literary criticism so literary criticism followers of reader-response theory have based all their theories on it. Husserl's theory, belongs to eminent phenomenologist Husserl, is mainly based on existing phenomenon in the world that are only meaningful from observers' point of view and man's mind is the origin of all conceptions. The only way of understanding symbols and their meanings is an evidenced-view. Base of Husserl's phenomenological aspect is new point of view over the phenomena in order to reach the essence of objects that in the case sense understanding with phenomena deserves special importance. This conception, will lead to flowing semantic and universe-based one. This approach, for analysis method is efficient. Phenomenological analysis of Persian literature works can open new horizons to the analysis of Persian poetry and brings a new reading of them. Sepehri, as the poet and the owner of influencing style, explains his intuitive scenarios, and possesses a new and unusual look at the findings which deserves him to be considered as an intuitive poet. Sepehri's look at the universe is an "Emerging and Revelation" look. Sepehri retells his interpretation of naturally objective existence of events and gives them their semi logically impressive structure. This paper in a descriptive and analytical way and in interactive communication with phenomenological view and semio- semantics, offers a sample of his poems and evaluates and shows a new discourse in Sepehri's poems. In the light of the new look, the article presents a new interpretation of his poems.        

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phenomenology
  • Sepehri's poems
  • Semio-semantics
  • Reader-response theory
  • Interpretation