نقد شروح لیلی و مجنون نظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

10.29252/kavosh.2022.16277.3041

چکیده

امروزه تحلیل محتوا، روشی پرکاربرد در بررسی آثار ادبی است. تحلیلی نظام ­مند، عینی و کمّی که از طریق آن ویژگی­ های کاربرد زبان، کلمات متن، توصیف عنوان­ ها از طریق سازگاری و رابطۀ همنشینی کلمات با یکدیگر بررسی می­ شود و یافته­ های آن سبب تحلیل مضمونی محتوا و ساخت واژگان مرکزی می­ گردد.
از میان روش ­های مختلف تحلیل محتوا، روش تحلیل گفتمان برای بررسی سه شرح از شروح موجود از منظومۀ «لیلی و مجنون نظامی» گزینش و در بوتۀ نقد گذاشته شد تا نمودهای زبانی و معنایی صحیح از سقیم مشخص شود. بدین منظور به ابیات بحث ­انگیز در این سه شرح (حسن وحیددستگردی، بهروز ثروتیان و برات زنجانی) که از منظر تصحیح نسخه، وزن عروضی، دستور زبان و معنا و مفهوم درست، مغفول مانده یا معنای کلی بیت یا کلم ه­­ای در بیت اشتباه طرح شده است، پرداخته و در این پژوهش به نمونه­ هایی از آن اشاره شده است.
بارزترین ویژگی تحلیل محتوا از سایر روش ­های پژوهشی کیفی یا تفسیری، تلاش برای کسب معیارهای روش علمی است. در این پژوهش نیز تلاش شده است تا در ضمن اشاره به نمونه­ های کاربردی، معیارهای یک روش علمی در شرح متون به دست آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criticizing the Descriptions of Nezami’s Leily and Majnoon

نویسنده [English]

  • leila mirmojarabian
Assistant Professor of the Department of Persian Language and Literature, University of Isfahan
چکیده [English]

Criticizing the Descriptions of Nezami’s Leily and Majnoon

Abstract
Today, content analysis is a widely used method to study literary works. It is a systematic, objective and quantitative analysis through which the characteristics of the language usage, text words and description of titles are examined through compatibility and correlation of words with each other and its findings cause to analyze the thematic content and to create the central words. Discourse analysis, among the different methods of content analysis, was selected to examine three descriptions of the existing descriptions of the poem "Nezami’s Leily and Majnoon" and critiqued to determine the correct and incorrect linguistic and semantic representations. For this purpose, the controversial verses have been studied in these three descriptions (Hassan Vahid Dastgerdi, Behrouz Thervatian, Barat Zanjani) that have been neglected in terms of correcting the version, prosody, the grammar and the correct meaning and concept, or the general meaning of a verse or a word that has been described in the wrong verse; some examples have been mentioned in this research. Among the other qualitative or interpretive methods, obtaining the criteria of the scientific method is the most distinguished feature of content analysis. In this research, in addition to referring to the practical examples, it has been tried to obtain the criteria of a scientific method in describing texts.
Keywords: Nezami Ganjavi, Leily and Majnoon, Criticizing the Descriptions, Content Analysis, Hassan Vahid Dastgerdi, Behrooz Thervatian, Barat Zanjani

کلیدواژه‌ها [English]

  • "لیلی و مجنون"
  • "نقد شروح"
  • "تحلیل محتوا"

مراجع

  1. الف) کتاب­ها

    1. آیتی، عبدالمحمّد (1382)، گزیدة لیلی و مجنون، چاپ پنجم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

    2 . دهخدا، علی­اکبر (1337)، لغت­نامه، زیر نظر محمّد معین، تهران، انتشارات دانشگاه تهران و سازمان لغت­نامه.

    3 . شاد، محمّدپادشاه (1336)، فرهنگ آنندراج، زیر نظر محمّد دبیر سیاقی، تهران، انتشارات کتابخانۀ خیام.

    1. معین، محمّد (1382)، فرهنگ فارسی، چاپ بیستم، تهران، انتشارات امیرکبیر.

    5 . نظامی، الیاس­بن­یوسف (1366)، کلّیات خمسة حکیم نظامی، به اهتمام م. درویش، تهران، انتشارات جاویدان.

    6 . _________ (1364)، لیلی و مجنون، تصحیح و تحشیه بهروز ثروتیان، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس.

    7 . _________ (1384)، لیلی و مجنون، تصحیح و تحشیه حسن وحیددستگردی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات قطره.

    8 . _________ (1369)، لیلی و مجنون، تصحیح و تحشیه برات­ زنجانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

    ب) مقاله­ها

    1. ثروتیان، بهروز (1351)، «بررسی حواشی مرحوم وحیددستگردی بر مخزن­الاسرار نظامی»، ادبیات تبریز، شماره­24، صص­389ـ362.
    2. رضی، احمد و زینب رفاهی­بخش (1389)، «آسیب­شناسی شرح­نویسی بر متون ادب فارسی»، جستارهای ادبی، شماره صد و هفتاد و یک، 143-168.

    3 . سعیدی سیرجانی، علی­اکبر (1366)، «عذر گناه (لیلی و مجنون ثروتیان)»، نشردانش، شماره ­8، صص­187ـ174.

    1. _________ (1386). «نقد شروح لیلی و مجنون نظامی»، انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی.
    2. نوریان، مهدی (1365-66)، «آشنای غریب (مخزن­الاسرار نظامی به تصحیح بهروز ثروتیان)»، نشردانش، شماره هفتم، صص­183 ـ 178.
    3. _________ (1367-68)، «بسوخت دیده ز حیرت (شرح غزل­های حافظ از حسینعلی هروی)»، نشردانش، شماره نهم، صص­145 ـ135.
    4. همتیان، محبوبه و زهره مشاوری (1393)، «مبانی شرح­نویسی بر متون ادبی»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، زمستان. شماره سی و پنج، 28-55.

     

    ج) پایان ­نامه

    1. میرمجربیان، لیلا (1386)، «نقد شروح لیلی و مجنون نظامی»، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر مهدی نوریان. دانشگاه اصفهان.
کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی
دوره 23، شماره 53
مرداد 1401
صفحه 47-76

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار