بازتاب تصاویرشعری شاعران کهن پارسی در اشعار نو مهدی اخوان ثالث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان وادبیّات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 استاد زبان و ادبیّات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

3 دانشیار زبان و ادبیّات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

10.29252/kavosh.2022.17572.3157

چکیده

با پیدایش شعر نو، تقابلی بین طرفداران شعر نو وسنّتی ایجاد شد. در این میان، مهدی اخوان ­ثالث (1307-1369 ه.ش.) که ازچهره­ های تأثیرگذار شعر نو محسوب می­ شود، دیدگاه­ هایی را در انتقاد از شعر سنّتی بیان کرده است. این انتقادها سبب تلقی تقابل و گسست همه­ جانبه شعر نو و شعر کهن پارسی شده و این شائبه را ایجاد کرده که وی کاملاً در تقابل و تضاد با شعر سنّتی بوده است. از آنجا که تصویر غالباً از ارکان اساسی شعر هر شاعری است با بررسی بازتاب تصاویر شعری شاعران کهن در اشعار نو اخوان می­ توان به میزان ارتباط یا عدم­ ارتباط شعر وی با میراث شعری کهن پی­ برد. علاوه بر این، فرمالیست­ های روسی معتقدند که اگر تصویرهای شعری یک دوره را مطالعه کنیم متوجه می­ شویم همه آنها در شعر دوره­ های گذشته نیز آمده ­اند. آنچه تازگی دارد شیوه بیان تصویرهاست که عوض شده است. بنابراین، پژوهش حاضر می­ تواند صحّت یا عدم­ صحّت این نظر را نیز ثابت کند.
تحلیل داده ­های تحقیق نشان می­ دهد که به رغم تبادر و تلقی تقابل شعر نو و سنّتی، تصاویر شعری شاعران کهن پارسی در تصاویر شعری اخوان به صورت صریح (عین تصویر در بافت نو) و ضمنی  (قسمتی از تصویر، تصویر با مفهومی تازه دریافت نو) بازتاب یافته است. در این میان، بیشترین بازتاب مستقیم یا صریح به ترتیب در تصاویر شعری کنایه و تشبیه و بازتاب غیرمستقیم یا ضمنی در تصاویر شعری تشخیص، استعاره و صفت هنری صورت گرفته است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflection of the poetic images of ancient Persian poets in the Modern poetry of Mehdi Akhavan Salles

نویسندگان [English]

  • khadijeh satyarvand 1
  • taggeh poornamdarian 2
  • Yousef Mohammad Nezhad 3
1 Ph.D. student of Persian language and literature at the Institute of Humanities and Cultural Studies
2 Professor of Persian language and literature at the Institute of Humanities and Cultural Studies
3 Associate Professor of Persian Language and Literature, Research Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

With the emergence of new poetry, a confrontation was created between the fans of modern and traditional poetry. Mehdi Akhavan Salles, who is considered as an influential figure of modern poetry, has expressed his critical views on traditional poetry. There is a rumor that he has been in complete opposition to traditional poetry. Considering that the image is one of the basic elements of every type of poetry, examining the reflection of the poetic images of ancient poets in Akhavan’s poems makes it possible to understand the extent of his connection or non-connection with the ancient poetic heritage. The research data were collected in a library method. The analysis of the data showed that, in spite of the contrast between modern and traditional poetry, the presence of the poetic images of ancient Persian poets in the poems of Akhavan Sales is explicit but partial. The same images are used with new concepts or in new contexts. These images are significantly reflected in the poem of ‘the Brotherhood’.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Akhavan
  • Image
  • Intertextuality and traditionalism

مراجع

  1. الف) کتاب­ ها

    1. آلن، گراهام (1389)، بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
    2. ابرمز، ام اچ، گالت­هرفم (1387)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، ترجمة سعید سبزیان، تهران: رهنما.
    3. ابن­ یمین، فخرالدّین محمود (1344)، دیوان، تصحیح حسین علی باستانی­ راد، بی­جا: سنایی.
    4. احمدی، بابک (1384)، ساختار وتأویل متن، تهران: نشر مرکز.
    5. اخوان ­ثالث، مهدی (1395)، متن کامل ده کتاب شعر، 2 جلد، تهران، نشر زمستان.
    6. ------------ (1395)، آخرشاهنامه، تهران: مروارید.
    7. ------------ (1395)، از این اوستا، تهران: زمستان.
    8. انوری، اوحدالدّین علی­ بن­ محمد (1364)،.دیوان، به کوشش سعید نفیسی، تهران: مؤسسة مطبوعاتی پیروز.
    9. امیرخسرو دهلوی (1361)، دیوان، تصحیح سعید نفیسی، تهران: انتشارات جاویدان.
    10. بیدل ­دهلوی، مولانا عبدالقادر (1341)، کلیات، ج1، دیوان تصحیح خال محمد خسته و خلیل­ﷲ خلیلی، به اهتمام حسین آهی، تهران: کتابفروشی فروغی.
    11. بیلقانی، مجیرالدّین (1358). دیوان، تصحیح محمّد آبادی، تبریز: انتشارات مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران.
    12. پورنامداریان، تقی (1390)، سفر در مه، تهران: سخن.
    13. تودوروف، تزوتان (1377)، منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمة داریوش کریمی، تهران: مرکز.
    14. خاقانی­ شروانی، افضل­ الدّین بدیل­ بن­ علی نجار (1385)، دیوان، به کوشش ضیاءالدّین سجّادی، تهران: زوار.
    15. خواجو، کمال­ الدّین ابوالاعطا محمود­بن ­علی (1395). سام نامه، تصحیح میترا مهرآبادی، تهران: دنیای کتاب.
    16. حافظ ­شیرازی، شمس ­الدّین محمّد (1383)، دیوان، تصحیح علامه ­قزوینی و قاسم غنی، به کوشش عبدالکریم جربزه دار، تهران: اساطیر.
    17. حزین­ لاهیجی، محمّدعلی بن ابی­طالب (1362)، دیوان، تصحیح و مقدّمة بیژن ترقی، تهران: انتشارات کتابفروشی خیام.
    18. جامی، نورالدّین عبدالرّحمن (1375)، مثنوی هفت اورنگ، تصحیح و مقدّمة آقـامرتضـی مـدرس ­گیلانـی، تهران: کتابفروشی سعدی.
    19. -------------------- (1341). دیوان، تصحیح هاشم رضی، بی­جا: انتشارات پیروز.
    20. سنایی (1329)، حدیقة­الحقیقه و شریعة­الطریقه، تصحیح مدرس رضوی، دانشگاه تهران، تهران.
    21. سعدی­ شیرازی، مصلح ­الدّین (1385)، کلّیات، به اهتمام محمّدعلی فروغی، تهران: انتشارات هرمس.
    22. صائب تبریزی (1364-1378)، دیوان 6جلد، به کوشش محمّد قهرمان، چاپ پنجم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
    23. عرفی ­شیرازی، مولانا خواجه زین­ الدّین علی­ بن­ جمال­ الدّین (1378)، کلّیات اشعار، تصحیح پروفسور محمّد ولی ­الحق انصاری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    24. عطّارنیشابوری، فریدالدّین (1368)، دیوان، تصحیح تقی تفضلی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
    25. فخرالدّین اسعدگرگانی (1349). ویس و رامین، تصحیح ماگالی تودوا.، الکساندر گوافاریا، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
    26. فردوسی، حکیم ابوالقاسم (1366-1385)، شاهنامه، 6 جلد، تصحیح جلال خالقی­ مطلق، نیورک، کالیفرنیا: بابلیوکا پرسیکا.
    27. فیاض ­لاهیجی، ملّاعبدالرّزاق (1372)، دیوان، مصحّح امیربانو کریمی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    28. قطران­ تبریزی (1362)، دیوان، به تصحیح محمّد نخجوانی، تهران: انتشارات ققنوس.
    29. قوامی­ رازی، بدرالدّین (1374)، دیوان، تصحیح میرجلال­الدّین حسینی­اُرموی، چاپخانه سپهر.
    30. کلیم­ کاشانی (1336)، کلّیات، تصحیح و مقدّمة پرتو بیضایی، تهران: خیام.                                                                                
    31. معزی، ابوعبدالله محمّدبن­عبدالملک (1318)، دیوان، به اهتمام عباس اقبال، بی­جا: کتابفروشی اسلامیه.
    32. مکاریک، ایرتاریما (1385)، دانش­نامه نظریه­های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر، محمّد نبوی، تهران: آگه.
    33. مولوی، جلال الدین محمّد (1384)، دیوان شمس، تصحیح بدیع ­الزّمان فروزانفر، تهران: نشر سنایی.
    34. ------------------ (1376)، مثنوی معنوی، تصحیح محمّد روشن، تهران: فردوس.
    35. ناصرخسروقبادیانی، ابومعین (1388)، دیوان، تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    36. نامورمطلق، بهمن (1394)، درآمدی بر بینامتنیت، تهران: سخن.
    37. نظامی­ گنجوی، ابومحمّد الیاس ­بن­ یوسف (1335)، کلیات دیوان، براساس نسخة حسن وحید دستگردی، تهران: امیرکبیر.
    38. نظیری­نیشابوری، محمّدحسین (1379)، دیوان، تصحیح محمّدرضا طاهری، تهران: انتشارات رهام.
    39. نیما یوشیج (1385)، درباره هنر شعر و شاعری، به کوشش سیروس طاهباز، تهران: انتشارات نگاه .
    40. وحشی­ بافقی، کمال­ الدّین (1353)، دیوان، به کوشش حسین نخعی، تهران: سپهر.
    41. یاحقی، محمّدجعفر (1393)، جویبار لحظه­ ها، تهران: جامی.

    ب) مقاله ­ها

    1. نجفی، عیسی و طاهره چهری (1393)، «بررسی تشبیهات اخوان و گفتمان­های مربوط به آن»، سبک­شناسی نظم و نثر (بهار ادب)، شماره 25، صص 323-338.
    2. محمّدنژادعالی­ زمینی، یوسف (1398)، «بررسی کنایه کلاه در شاهنامه»، فصلنامه بلاغت کاربردی و نقد بلاغی، دوره 4، ش 1، صص 179-190 .
    3. سروریعقوبی، علی (1388)، «تأثیرپذیری شاعران معاصر از شعر کهن از دید تصویرسازی»، پژوهشنامه در ادب حماسی، دوره 5، شماره 8، صص 290-293.
    4. نامورمطلق، بهمن (1386)، «ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متن­ها»، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 56، صص 56-98 .

    د) لاتین

    1. Holman, H. C. (1980). A Handbook to Literature, Based on the original edition by Wiliam Flint Thrall and Addison Hibbard, Bobbs-Merrill Education: 4th edition.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار